બ્રિટીશ સમયગાળા દરમિયાન બ્રિટિશરોએ માત્ર ભારતીયો પર જ જુલમ કર્યો નહીં, પરંતુ એક વાર બ્રિટીશ અધિકારીએ એક ઝાડને પણ સજા આપી હતી. જેની સજા એક વટવૃક્ષ આજે પણ ભોગવી રહી છે . આ વાત લગભગ 121 વર્ષ જૂની છે . એક અંગ્રેજી અધિકારીએ એક વટઝાડને સાંકળોમાં કેદ કરવાનો આદેશ આપ્યો હતો. તેના પછી 121 વર્ષ થયા પછી પણ આ સજા ચાલુ છે. આટલા વર્ષો પછી પણ આજે પણ આ વૃક્ષને ખુલ્યું નથી.

આ કેસ વર્ષ 1898 નો છે. જ્યારે પાકિસ્તાન પણ ભારતનો એક ભાગ હતો . આખા ભારત પર અંગ્રેજોનું શાસન હતું . પાકિસ્તાનના ખૈબર પખ્તુનખ્વામાં લુન્ડી કોટલ આર્મી કેન્ટોનમેન્ટમાં તૈનાત બ્રિટીશ અધિકારી જેમ્સ સ્ક્વિડ એક દિવસ વધારે પ્રમાણમાં દારૂ પી ગયો હતો . તે દારૂના નશામાં પાર્કમાં ફરતો હતો . અચાનક અધિકારીને લાગ્યું કે વૃક્ષ તેની તરફ આવી રહ્યું છે અને તે હુમલો કરી તેમને મારી નાખશે.

તો પછી શું હતું બ્રિટીશ અધિકારીએ તરત જ વાસણના સાર્જન્ટને ઝાડની ધરપકડ કરવાનો આદેશ આપ્યો. આ પછી, ત્યાં તૈનાત સૈનિકોએ ઝાડને સાંકળોમાં કેદ કરી દીધો. એવું કહેવામાં આવે છે કે અધિકારીને ભૂલની ખબર પડી ગઈ હોવા છતાં , તેણે ઝાડની સાંકળો ખોલવા ન દીધી. તે લોકોને કહેવા માંગતો હતો કે જો તેઓ બ્રિટીશ શાસનની વિરુદ્ધ જશે તો તેમનું પણ આ જ ભાગ્ય હશે.

આ ઝાડ પર એક પાટિયું પણ લાગેલું છે, જેની ઉપર લખ્યું છે કે, ‘હું ધરપકડ કરું છું.’ આટલા વર્ષો પછી પણ આ વૃક્ષ કેદમાં છે અને ચારે બાજુ ચર્ચાનો વિષય છે. દેશ અને વિદેશમાંથી લોકો તેને જોવા માટે આવે છે, જે અંગ્રેજોના કાળા કાયદાની યાદ અપાવે છે . એવું માનવામાં આવે છે કે આ વિશ્વની સૌથી લાંબી જેલ છે, જે ફક્ત શંકાના આધારે આપવામાં આવી હતી . અને કોઈ ન્યાય પણ આપવામાં આવ્યો ન હતો.

જણાવી દઈએ કે બંદીવાન વૃક્ષ બ્રિટીશ રાજના કાળા કાયદાનું ઉદાહરણમાંનું એક છે. બ્રિટીશ રાજ ક્રાઇમ્સ રેગ્યુલેશન ડ્રેકોનિયન ફ્રન્ટિયર ક્રાઈમ રેગ્યુલેશન કાયદાની નિર્દયતા દર્શાવે છે. આ કાયદો બ્રિટિશ શાસન દરમિયાન પખ્તુન વિરોધનો સામનો કરવા માટે લાગુ કરવામાં આવ્યો હતો . જે અંતર્ગત, તે સમયે બ્રિટીશ સરકારને અધિકાર હતો કે તે પખ્તુન જાતિના કોઈપણ વ્યક્તિ અથવા કુટુંબ દ્વારા જો કોઈ ગુનો કર્યો હોય અથવા તેની શંકા હોય તો સીધી સજા આપી શકે છે .