જો આયોડિનની ઉણપ લાંબા સમય સુધી રહે છે, તો તે ગંભીર આરોગ્ય સમસ્યાઓનું કારણ બની શકે છે. એક પુખ્ત વયે દરરોજ આશરે 150 માઇક્રોગ્રામ આયોડિનનો વપરાશ કરવો જોઈએ. ગર્ભાવસ્થા દરમિયાન, સ્ત્રીઓ માટે આયોડિન 220-290 માઇક્રોગ્રામ જરૂરી છે.

થાઇરોઇડની કામગીરી માટે આયોડિન મહત્વપૂર્ણ છે અને તેની ઉણપ ગ્રંથીઓના વિકાસને અસર કરી શકે છે. હાઈપોથાઇરોડિઝમનું જોખમ છે. આયોડાઇઝ્ડ મીઠું એ તેનો સૌથી સ્રોત છે. જ્યારે આયોડિનની ઉણપ હોય ત્યારે, શરીર સંકેત આપે છે, જેને યોગ્ય સમયે ઓળખવાની અને યોગ્ય સારવારની જરૂર છે. આ વિશે જાણો-

થાક અને હતાશા: આયોડિન એ શરીરના દરેક પેશીઓમાં હાજર એક સુક્ષ્મ પોષકતત્ત્વો છે. આયોડિન સીધા થાઇરોઇડ ગ્રંથિ સાથે જોડાયેલ છે.

આયોડિનની ઉણપને લીધે, ગ્રંથિ પૂરતા પ્રમાણમાં થાઇરોઇડ હોર્મોન બનાવશે નહીં અને હાયપોથાઇરોડિઝમનું કારણ બને છે. ઉદાસી, થાક, વજનમાં વધારો, કબજિયાત, વગેરે હાયપોથાઇરોડિઝમના લક્ષણો છે.

માયઅપચર અનુસાર, હાઈપોથાઇરોડિઝમ વ્યક્તિમાં કેલરી ઘટાડવાની પ્રક્રિયાને ધીમું કરે છે, જેના કારણે શરીર ઉર્જા ગુમાવવાનું શરૂ કરે છે. ઓછી ઉર્જાનો અર્થ એ છે કે સ્નાયુઓ યોગ્ય રીતે કાર્ય કરી શકતા નથી અને આ સ્થિતિમાં નબળાઇ અનુભવવાનું શરૂ કરે છે.

વાળ ખરવા અને શુષ્ક ત્વચા: આયોડિનની ઉણપ હાઈપોથાઇરોડિઝમનું કારણ બને છે. સુકા ત્વચા, વાળ ખરવા, તેના મુખ્ય લક્ષણોમાં શામેલ છે.

થાઇરોઇડ હોર્મોન શરીરમાં નવા વાળ ઉગાડવાનું કારણ બને છે, પરંતુ થાઇરોઇડ હોર્મોનની ઉણપને કારણે આ પ્રક્રિયા અટકી જાય છે. તે જ રીતે, થાઇરોઇડ હોર્મોન નવા કોષોની રચનામાં પણ મદદ કરે છે. હોર્મોન્સના અભાવને કારણે, કોષો નાશ થવા લાગે છે અને ઘણી વખત ત્વચા શુષ્ક થઈ જાય છે અથવા ખંજવાળ આવે છે.

ધ્યાન અને સાંદ્રતાનો અભાવ:

આયોડિનની ઉણપ મગજના કાર્યને પણ અસર કરે છે, જે ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવામાં મુશ્કેલ બનાવે છે, એટલે કે, દર્દીઓ ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવામાં અસમર્થ છે. જો આ લક્ષણ અન્ય સંકેતો સાથે દેખાય છે, તો પછી આયોડિનની ઉણપ માટે પરીક્ષણ કરાવવું જોઈએ.

ગળાની બળતરા:

આયોડિનની ઉણપથી ગળાની સોજોની સમસ્યા થઈ શકે છે. આ કારણ છે કે થાઇરોઇડ ગ્રંથિનું કદ વધે છે. જ્યારે ગ્રંથિને પૂરતા પ્રમાણમાં આયોડિન મળતું નથી, તો તે ખોરાકમાંથી આયોડિનનો વધુ પ્રમાણ શોષવાનો પ્રયત્ન કરે છે. આને કારણે, ગ્રંથિનું કદ વધે છે અને ગરદન સોજો થઈ જાય છે.

ઠંડુ લાગવું:

આયોડિનની ઉણપને કારણે, મેટાબોલિક દર ઘટે છે અને ઉર્જા ઓછી થાય છે. પરિણામે, શરીર નબળુ લાગે છે અને શરદી અનુભવે છે.

જો આયોડિનની ઉણપ શંકાસ્પદ હોય તો શું કરવું
જો ત્યાં આયોડિનની ઉણપ થવાની સંભાવના હોય તો થાઇરોઇડનું પરીક્ષણ કરી શકાય છે. રક્ત પરીક્ષણ દ્વારા આયોડિનની ઉણપ જોવા મળે છે. જો શરીરમાં કુદરતી રીતે આયોડિન ઉત્પન્ન થઈ શકતું નથી, તો ખોરાક તેને પૂર્ણ કરવાનો એકમાત્ર રસ્તો છે.

ડો. લક્ષ્મીદત્ત શુક્લા કહે છે કે આયોડિનના સારા સ્ત્રોત એ અનાજ, કઠોળ, દૂધ, માછલી અને દરિયાઈ આહાર છે. માંસ અને ઇંડામાં આયોડિનનો થોડો જથ્થો પણ હોય છે.

આ સિવાય બટાકા, દૂધ, સૂકા દ્રાક્ષ, દહીં, બ્રાઉન રાઇસ, લસણ, મશરૂમ્સ, સ્પિનચ અને આયોડિન મીઠું પણ સારા સ્રોત છે. આયોડિનની ઉણપના આ લક્ષણો તરફ ધ્યાન આપવું વધુ સારું છે જેથી સમયસર ઉપાય શરૂ કરી શકાય.